Kategoriarkiv: Refleksjonar

Kommunikasjon, Ord du saknar, Refleksjonar, Språk

Har du nokon gong vorte kalla for eit epletre?

Legg att eit innspel

Dagens innlegg er ei lita forlenging av det førre innlegget (som du finn her). Der tok eg føre meg at ordet apal tyder epletre. Eg voks opp i eit jordbruksområde, der me nytta skjellsord som eg trur er heller uvanlege i andre sirklar.

Skjellsord i rurale strok

Når nokon var dumme mot oss hagla det ofte med ord som geit, kyr og merr (om det var snakk om ei jente) eller sau, oksestut osv (om det var ein gut). Eg kan ikkje hugsa at me assosierte desse skjellsorda på nokon måte med dyra me hadde med å gjera til dagen. Alle var me utruleg glad i dei.

I tider der eg har drista meg ut i verda har eg fått kommentarar som «Vi pleier ikke kalle hverandre for ku og sånt…»

…Neivel…

To bilete av ein liten dam med eit tunt lag med is på., og eit bilete av eit epletre.
November!

Kultursjokk

Grunnen til at dette heng saman med førre innlegg er at i ungdomstida gjorde apalen sitt inntog som skjellsord. Det er mange «bygutar» (som regel fjøringar eller kaupingar) som litt forfjamsa har spurt «Kvifor kalla han meg ein apal? Kva er det for noko??»

Ingen av dei har vorte særleg mykje klokare av å få vita at «Eh…nei…det er no eit epletre då…»

Fordi du er ubrukeleg

I den tida høyrde eg at apal vart brukt om eit gamalt epletre, som ikkje hadde frukt meir, og som difor var ubrukeleg. Dersom nokon kalla deg ein apal (dette var mynta på gutar), skein det gjennom at vedkomande meinte at du var ubrukeleg.

Eg trur kanskje at det eventuelt var ein lokal definisjon, for eg finn ikkje noko anna om apal enn at det er eit epletre. Som sagt, voks eg opp ein del meter over havet, og der var nok dei fleste epletrea ubrukelege uansett, sidan vekstsesongen vert så kort.

Saftkokar

Eit anna hyppig nytta skjellsord, og som ikkje var særleg lokalt, var saftkokar. Ekstra moro var det dersom han som vart kalla det faktisk jobba på Lerum…

Heilt til slutt

Takk for at du var innom bloggen min i dag! Dersom du likte innlegget og kanskje kom på nokre episodar eller ord du sjølv har brukt, er det fint om du trykkjer på like- eller deleknappen under. Eller om du legg att ein kommentar.

 

Me snakkast!

 

Klem,

Rønnaug

 

Kommunikasjon, Ord du saknar, Refleksjonar, Språk

Ord du ikkje visste at du sakna – apal

2 innspel

Hender det at du kjem over ord du anten ikkje kjenner eller som det er veldig lenge sidan du har høyrt? Dagens innlegg handlar om slike høve, eller berre eit, for å vera nøyaktig.

Det mystiske treet

Då eg var lita høyrde eg ofte at besteforeldra mine snakka om apalen (eller apadl (med trykk på a-en), som me seier på sognemål) som stod i hagen. Eg hugsar enno at eg lenge ikkje heilt fekk tak i akkurat kva det var dei refererte til, men eg konkluderte med at det var eit tre.

Dei snakka alltid om apalen som noko alle visste kva var, så eg torde ikkje spørja, og funderte heller sjølv over kva for eit tre det kunne vera. Eg meiner å hugsa at eg vart skuffa då eg endeleg forstod at det var epletreet dei snakka om. Apal er jo eit mykje finare ord enn epletre. Kvifor bytte me vekk det, eigentleg?

Eit sommar og eit haustbilete av epletre. Eit nærbilete av nokre raude eple som heng på treet.
No har eg fleire apalar i hagen. Dei er det som regel frukt på.

 

Som sagt, var eg litt sein med å konkludera med at apal var det same som epletre, men til mitt forsvar voks eg opp på ein stad som ligg 4-500 meter over havet, og det fanst aldri eple på den apalen dei snakka om.

Heilt til slutt

Takk for at du er innom bloggen min i dag! Dersom du likte innlegget mitt, og kanskje fann eit ord du sakna – eller kom på andre, er det flott om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller legg att ein kommentar til meg.

 

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Kommunikasjon, Refleksjonar, Skrivereglar

Kjært barn har mange namn…

Legg att eit innspel

I bloggen i dag skal me sjå litt på ulike ord me har som dekkjer det same. Dei fleste har nok høyrt om eskimo-folket som har haugevis med ord for snø? Mellom 20 og 200 ein plass har eg høyrt. Fasinerande, er det ikkje?

Diverre er det visst ikkje noka sanning i det. I røynda skal dei ha mellom to og fire ord for snø. Historia mister litt av kuriositeten og poenget sitt når ein blandar inn fakta, så det bør ein helst ikkje gjera. Men om me går vidare, kan me sjå litt på kva ord me har som dekkjer det same.

Bilete av tre bøker oppå kvarandre, den øvste er oppslegen. Bilete av ei opa bok med eit hjarte. Bilete av eit naust ved eit fjellvatn.
Er boka skriven eller forfatta? Notert, kanskje? Naustet ligg i alle fall ved Halsavatnet.

Om me vel eit ord som skriving, har me eit mangfald av synonym å ta av. Me kan notera, skribla, russa, føra ned, eller meir nymotens ord som blogga, teksta, chatta osv.

Eg har fundert litt på om me treng desse orda, og kvifor me lagar oss nye ord for noko me allereie har. Med litt hell skal eg få deg til å grubla over det same.

Er det lengda som avgjer?

Attende til skrivinga. Ein kan altså notera på eit notat eller blogga på ein blogg. Men eg har enno ikkje høyrt om nokon som «romanar» på ein roman.

Kvifor ikkje? Kan det ha noko med lengda på teksten ein skriv å gjera? Er det eit punkt der det går frå å vera t.d. notering til at det vert den meir seriøse skrivinga? Når du har passert visst mange sider med tekst, vert det då skriving? Det spelar kanskje inn, men eg har aldri høyrt om nokon som «annonsar» ei annonse heller, derimot har eg, ein og anna gongen, høyrt om forfattarar som forfattar forfattarskapa sine.

Latskap?

Kanskje skiljet går ein annan stad? Det kan jo vera at me lagar nye ord for å skildra saker me gjer til dagen. At me lagar ord fordi me er late eller har for dårleg tid til å seia heile setninga. I staden for å seia at «No skriv eg på bloggen», seier eg heller «Eg bloggar». Då får eg liksom dekkja alt på ein gong. Eg kunne sjølvsagt berre sagt «Eg skriv», men då hadde kanskje folk spurt meg om kva eg skreiv på osv. I latskapens namn er blogging eit meir effektivt og dekkjande uttrykk.

Eg kan jo heller ikkje la vera å kommentera at me har adoptert ordet frå engelsk. Det same har me gjort med chatting, til dømes. Me kan jo enkelt omsetja begge orda: blogg frå web log, kan omsetjast til nettdagbok og chat kan omsetjast til nettprat eller rett og slett småprat. Men det er enklare å nytta dei engelske uttrykka, så då gjer me heller det.

Nokre på veg inn, andre på veg ut

Men dette var ei avsporing. Attende til kvardagslege ord – det er rart å tenkja på at ord ein nyttar til dagleg var ukjende for kort tid sidan. Dusjing, til dømes, ville nok ikkje vera eit vanleg innslag i daglegtale for 50 år sidan. Og «googling» høyrdest rart ut for berre tiår sidan (eller søkjemotorsøkjing, som me kanskje heller burde ha kalla det – det er mogleg at ikkje alle forslaga mine er like gjennomtenkte).

Andre ord er på veg ut. Til dømes er eit av yndlingsverba mine på veg ut av språket, i den grad det nokon gong var skikkeleg inne. Ordet du ikkje kan seia utan å føla eit visst snev av andakt medan du uttalar (du føler deg samstundes litt fjollete og tilårskomen), trekk pusten djupt og sei: «Eg telefonerer». Fint, ikkje sant?

Til slutt

Poenget med dagens tekst kan vera litt vanskeleg å gripa tak i. Eg ville rett og slett setja i gong nokre tankeprosessar rundt dette med språk. Kva ein funderer seg fram til er ikkje alltid så viktig, men at ein tenkjer gjennom det.

Tusen takk for følgjet denne gongen. Teksten vart litt lang og kronglete. Dersom du sette pris på teksten og hadde nytte av han, vert eg veldig takksam om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller legg att ein kommentar til meg. Kanskje du har nokre språkting du grublar på og som du vil dela.

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Refleksjonar

Fjord og fjell

Legg att eit innspel

Dagens innlegg handlar om gåing. Eller nesten. Det handlar om kva eg plar å gjera når eg skal kopla av. Som frilansar som jobbar med tekst og omsetjing, kan dagane mine (og til tider nettene) verta veldig stillesitjande. Difor er eg glad i å koma meg ut i naturen og gå på tur. Helst ein gong om dagen.

Når det er mogleg føretrekkjer eg som regel å koma meg til fjells. Å vera i aktivitet skal også påverka kreativitet og hjerneaktivitet positivt, så det er mange grunnar til å koma seg opp av stolen og ut.

Under ser du nokre bilete som illustrerer kvifor eg likar det så godt. Særleg i fjellet er det ei eiga ro.

Bilete 1: Sti i ein granskog, bilete 2: Sti på fjellet, bilete 3:Eit tjern, bilete 4: Eit fjellvatn (Halsavatnet)
Desse bileta er tekne frå og på veg frå Nuken i Sogndalsdalen. Det er ein topp som vert mykje besøkt både av meg og andre i området.
Bilete 1: Skålatornet, bilete 2: Sti i steinrøys, bilete 3: Utsikt over ein dal og eit vatn, bilete 4: Høge toppar og ein dal med eit vatn i botnen.
Bilete frå tur til Skåla i Nordfjord og frå Tylderingen og Togga i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Vatn i botnen av ein dal, bilete 2: Utsikt over eit vatn/innsjø og mange telt, bilete 3: Utsikt over fjell og dalar, bilete 4: Sola bryt gjennom skydekket og ned på fjorden, som ligg mellom fjell.
Bilete frå Togga i Sogndalsdalen, frå Gjendesheim under fjellfilmfestivalen, utsikt frå Besshøe og utsikt over fjorden frå Kaupangerholten.
Bilete 1: Trang dal i haustfargar, bilete 2: Fjelltopp med snø og skoddehav under, bilete 3: Naust ved eit frose fjellvatn og bilete 4: Ei dame som sit framfor eit stup der ein kan sjå ei bygd under.
Bilete frå Frudalen i Sogndalsdalen, over skoddehavet på Nuken, ved Halsavatnet (begge Sogndalsdalen) og frå Bøttejuvet, der ein kan sjå ned til Årdal.
Bilete 1: EIn hund som ser nedover ein fjellsti, bilete 2: Deltakarar som står og snakkar på ein fjelltopp, utsyn over ei bygd, bilete 3: Eit fjellvatn ein sommars dag.
Med hund på veg til Molden frå Marifjøra, frå motbakkeløpet Klondyke Opp på Voss og frå fjellvatnet Kyrauga i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Fjell med fjord i botnen i haustfargar, bilete 2: Blå himmel og skyer speglar seg i eit fjellvatn.
Utsikt frå vegen opp til Molden frå Mollandsmarki og ein idyllisk sommardag ved Holmavatnet i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Ei raud hytte på ei steinrøys, bada i dei siste solstålane for dagen, bilete 2: Ein fjellrygg i solnedgang, bilete 3: Solnedgang.
Frå turisthytta på Fannaråken. Solnedgang.

Om du har lyst til å sjå bileta i litt større format, er det berre å trykkja på dei. Neste gong skal eg skriva meir, men for no tenkte eg at bileta skulle få tala for seg sjølve.

Dersom du likte innlegget, er det supert om du trykkjer på like- eller dele-knappen under. Eller legg att ein kommentar. Kanskje du har andre tips til korleis ein kan kopla av etter ein stillesitjande arbeidsdag?

Me snakkast!

Klem,
Rønnaug

Kommunikasjon, Refleksjonar

Drit i det!

2 innspel

I bloggen i dag skal me sjå litt på kor viktig det er å ta pausar, men samstundes skal me også tenkja litt gjennom språket me nyttar når me gjer det.

Når du treng ein pause

I ein travel kvardag med mykje «støy» hender det at ein lyt ta seg ein pause frå alt maset. Favorittuttrykket mitt når det tettar seg til er «Drit i det!». Det gjev hjernen min signal om at det er på tide å ta seg ein pause. Ein liten siesta frå kompliserte tankar, ein pust i bakken, få perspektiv på ting og sjå problema sine frå ein annan vinkel.

Bilete av lauvsprett. Av ei oppslegen bok og ein kaffikopp. Diverse scrappe- og kortlagingsutstyr. Bilete av ei øy som speglar seg i eit fjellvatn.
Ting eg gjer når eg treng ein pause: Går tur, nyt naturen, les ei bok, drikk kaffi eller driv med ein kreativ hobby.

Drit i det, eller?

Ordlyden «drit i det» kan på nokon verka vel sterk og kanskje til og med støytande. Ikkje for meg. For meg understrekar orda akkurat kor bagatellmessige og uviktige mange av problemstillingane eg blæs opp er. For om eg skal vera ærleg, så hender det at eg gjer akkurat det – vert ei dramadronning, noko som er slitsamt både for meg sjølv og omgjevnadane. Inntrykket mitt er at resten av verda slit med akkurat det same – det som er fint, er at alle saman som regel ikkje er dramatiske på akkurat same tid.

Som den språknerden eg er, let eg meg provosera at det «nye» uttrykket som ser ut til å ta litt over for favorittuttrykket mitt – nemleg «føkk it/det». Det kjem frå engelske «fuck it», og som dei fleste engelske kraftuttrykka er det knytt til kropp. Våre eigne kraftuttrykk er for det meste knytt til religion.

Kor bokstavleg skal ein vera?

«Drit i det» er knytt til kroppslege funksjonar, og gjev eit veldig tydeleg og ettertrykkjeleg bilete av akkurat kor uviktig saka er for deg.

«Føkk it» , derimot, er noko meir utydeleg i biletbruken sin. Dersom du omset det til norsk, gjev det heilt andre assosiasjonar og signal enn det det norske uttrykket gjev. Tenk på det.

Ein skal jo passa seg for å omsetja ting direkte, det er som regel ikkje mogleg. Alt eg veit er at når eg vegrar meg for å seia det på norsk, noko som er tilfelle her, så bør eg kanskje ikkje seia det i det heile.

Eg er ganske sikker på at engelsktalande også heller hadde valt uttrykket «shit in it» enn «fuck it» dersom dei hadde fått valet den gongen. Kva trur du?

Heilt til slutt

Uansett kva du endar på når det gjeld val av uttrykk, så kan me vera samde om at pausar og nytt perspektiv i kvardagen er viktig for oss alle saman.

Takk for følgjet gjennom innlegget! Dersom du likte det du las, vert eg veldig glad om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller om du legg att ein kommentar. Me snakkast att om ikkje så lenge!

 

Klem,

Rønnaug

 

 

Refleksjonar

Molteplukking, trollmyrer og livsfilosofi

Legg att eit innspel

Kva vil du aller helst verta hugsa for her i livet? Som gründar som utviklar sin eigen arbeidsstad tek eg mange kurs. Både amerikanske og diverse norske.

Førebilete

Felles for desse kursa er at dei alltid pirkar bort i kven du er. Dei gjev deg alltid store spørsmål som du skal tenkja gjennom. Dette har fått meg til å tenkja på mine eigne førebilete og kor mykje dei har prega meg opp gjennom åra. Det vil seia at eg har påverkingskraft til å påverka andre rundt meg, vil det ikkje? Noko å tenkja på. Dagens innlegg handlar om besta, som er eitt av førebileta mine, bærplukking og verdiar.

Besta og moltene

Sidan før eg kunne gå har eg vorte dregen med på bærplukking. Som lita hugsar eg endelause turar saman med mamma og besta og resten av familien. Bær for oss har alltid vore molter. «Såg du om det var kome blomar? Vert det bær i år?». Standardspørsmåla frå besta kvar gong nokon av oss hadde vore på ein liten fjelltur. «Knyter dei seg? Såg du kart?».

Fire bilete av fjellvatn med bakgrunn av fjelltoppar eller kun vatnet med siv og vassliljer. Eitt bilete av molter som er plukka.
Her har eg berre teke med diverse skrytebilete for å visa fram landskapet som eg er så heldig å få boltra meg i. Eg elskar fjellvatn! Minst ein gong kvar moltesesong går eg ein runde slik at eg ser alle dei sju vatna som ligg i området. Ein tur eg vil tilrå alle!

Ho lærte oss godt opp. Den dag i dag kan eg ikkje gå på ein fjelltur utan å leggja merke til moltene og utviklinga deira gjennom sesongen. Og når dei er modne får eg utferdstrong og må på bærplukking. Det som gjorde mest inntrykk på meg var den urokkelege iveren og optimismen hennar. Eg gjekk ikkje på ein moltetur i lag med besta utan at ho snakka om trollmyra som ho alltid jakta på.

Trollmyra

Ei trollmyr er som i eventyra, ei myr full av molter, der det dukkar opp nye etter kvart som du plukkar, der det aldri vert tomt. Dette var ein av dei store draumane hennar. Besta fann nok aldri den trollmyra i si livstid – i alle fall fortalde ho aldri meg om det. Men det ho fann var kanskje endå meir verdifullt. Ho fann gleda i det å sjå fram mot noko, og denne gav ho vidare til oss andre.

Når eg no reiser på ein moltetur, har eg akkurat same innstillinga som besta. Eg går på jakt etter ei trollmyr, og ventar at ho skal dukka opp kvar einaste gong. Dette fører til at eg får ein flott tur full av gode kjensler kvar gong. Eg er full av pågangsmot når eg set av garde, og dersom eg ikkje har funne noko særleg med molter når eg går heim, tenkjer eg allereie på neste moltetur med optimisme.

Er det så viktig?

Det er mange år sidan besta døydde no, er det ikkje fint at innstillingane og verdiane hennar framleis sit att i dei som kjende ho? Eg tykkjer at det er både flott og skummelt at ting eg seier og gjer har innverknad på dei som er rundt meg. Kven vil eg vera? Kva verdiar har eg lyst til å gje vidare i verda? Det er mange ting å tenkja på.

Ja, det er viktig!

Eg prøver å overføra besta si innstilling til andre delar av livet mitt òg. Tanken er ikkje å gå rundt som ein evig drøymar, men heller det å sjå fram mot eit mål og nyta vegen dit.

Besta sette ikkje berre si lit til trollmyra. Ho gjorde eit grundig førearbeid kvar sesong. Om ho ikkje fekk teke seg fjellturar og sjekka sjølv, intervjua ho alle ho trefte som hadde vore på ein liten fjelltur og var fullt orientert om stoda før ho byrja på sjølve bærplukkinga. Ho visste også at sjølve trollmyra ikkje dukka opp av seg sjølv – ein måtte leita etter ho. På sjølve turen var ho full av liv, smil og humor.

Slik har eg lyst til å leva livet mitt. Drøyma stort, jobba grundig og nyta turen.

Heilt til slutt

Takk for følgjet gjennom innlegget! Dersom du tykkjer du har nytte av innlegget og likte det du las, er det supert om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller om du legg att ein kommentar under. Kanskje har du eit førebilete som har påverka og framleis påverkar deg? Kanskje har du tankar om kva verdiar du vil gje vidare til andre. Om du ikkje kommenterer, så håpar eg at du tek deg tid til å tenkja gjennom det.

Klem,

Rønnaug