Det er på tide med eit nytt grammatikkinnlegg på bloggen. For ei tid attende skreiv eg nokre innlegg om bøying av substantiv (du finn koplingane til dei nede på sida). I dag skal me ta føre oss bøying av inkjekjønnsord.
Som eg har sagt tidlegare finst det fire former ein kan bøya eit substantiv i – eintal – ubunden/ubestemd, eintal – bunden/bestemd, fleirtal – ubunden/ubestemd og fleirtal – bunden/bestemd.
Bøyinga av inkjekjønnsord er ikkje like komplisert som bøying av han- og hokjønnssubstantiv, men det er likevel nokre ting å hugsa på.
Dei vanlege
Eit inkjekjønnsord skal vanlegvis bøyast på denne måten:
Eint., ubun. Eint., bun. Fl.t., ubun. Fl.t., bun.
hus huset hus husa
eple eplet eple epla
Det som kan vera verdt å leggja merke til er fleirtal i ubunden form, der me i inkjekjønnsord ikkje får noka ending. Me skal altså ikkje putta på nokon r i fleirtal der. Elles er bøyinga ganske rett fram.
Dei jamstelte
Dette er dei inkjekjønnsorda som har fleire variantar av korleis du kan bøya dei.
Eint., ubun. Eint., bun. Fl.t., ubun. Fl.t., bun.
auga auga augo augo
auge auget auge auga
øyra øyra øyro øyro
øyre øyret øyre øyra
hjarta hjarta hjarto hjarto
hjarte hjartet hjarte hjarta
Her ser me at det er litt meir å passa på, men det er heldigvis ikkje så mange av desse substantiva, så her er det eigentleg berre å pugga. Me ser at kva type ending du vel i eintal ubunden form styrer korleis du skal bøya det vidare. Her hender det rett som det er at eg syndar sjølv, men eg skal prøva å skjerpa meg.
Dei framande
Framandord har for vane å oppføra seg litt annleis enn dei vanlege substantiva.
Eint., ubun. Eint., bun. Fl.t., ubun. Fl.t., bun.
museum museet museum musea
studium studiet studium studia
Her ser me at ordet mister -um-endinga si i dei bundne formene.
Personleg tykkjer eg at bøying av substantiv tidvis kan vera vanskeleg, men det hjelper å friska opp i reglane innimellom.
Heilt til slutt
Takk for at du tok turen innom bloggen min i dag! Eg set stor pris på det! Dersom du tykte innlegget var nyttig, vert eg veldig glad om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller om du legg att ein kommentar til meg. Elles ynskjer eg deg ein god dag vidare.
Me snakkast!
Klem,
Rønnaug