Eit ord eg gjerne skulle ha gjeninnført i det norske språket er «føremiddagsmat». Det er eit ord dei fleste har høyrt  og som mesteparten veit kva tyder (det seier seg vel eigentleg sjølv), men det har i dei seinare åra måtta vika plass for det engelske ordet «lunch». 

Midt på dagen

Rett nok har me fornorska det til «lunsj» eller «lønsj». Det er litt usikkert kva som er opphavet til dette ordet, men det kan stamma frå det mellomengelske «noneschench», som byggjer på «none» frå latinske «nona hora», som tyder den niande timen (ni timar etter den første timen i 3-4-tida etter dei gamle klosterreglane), og «schench», som tyder «skjenke». Altså eit måltid midt på dagen.

Mellommåltid

Føremiddagsmat var nok opprinneleg eit mellommåltid mellom frukosten og middagen, og etter gamalt vart han nok innteken ganske tidleg på dagen.

Då eg gjekk på skulen, kalla me alltid maten me inntok der for føremiddagsmat. Det var jo som regel snakk om nokre brøskiver eller kjeks innpakka i ein matboks eller matpapir og ein tilhøyrande termos eller flaske.

Dei særs få gongene eg hadde gløymt å teke med meg maten er vel dei eg minnast best. Det verste var ikkje å gå utan mat, men at alle visste om det. Noko så flautt . . . Eg trur ikkje det hadde vore like pinleg om det hadde skjedd meg i dag.

Matpause

På dei fleste arbeidsplassane snakkar ein vel om lunsjpause i dag, sjølv om det enno finst dei som kallar det middagspause. Etter gamal bondeskikk vart jo middagen innteken seinast klokka tolv på dagen, noko som ikkje er så rart sidan dagane ofte byrja før klokka fem om morgonen.

Eg slår med dette eit slag for å gjeninnføra ordet «føremiddagsmat» i det daglege språket vårt. Det er lett forståeleg og litt retro, og det passar betre når me omtalar matpakka vår enn det «lunsj» gjer. Det er i alle fall mi meining.

Heilt til slutt

Takk for at du tok turen innom bloggen i dag! Det er supert om du trykkjer på like- eller deleknappen under dersom du likte innlegget. Eller om du legg att ein kommentar til meg. Elles ynskjer eg deg ein strålande dag vidare!

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Kjelde: Norsk etymologisk ordbok – Yann De Caprona